آیا رویای آمریکایی رو به افول است؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ سال 2013، "فرید زکریا" استاد سرشناس روابط بین الملل در "دانشگاه ییل آمریکا"، مقاله ای با عنوانِ "رویای آمریکایی را چه شد؟" به رشته تحریر درآورد و در آن از واقعیت پوشالیِ پر زرق و برقِ آنچه با نام "رویای آمریکایی"(نمایش آمریکا به عنوان مدینه فاضله در جهان) شناخته می شود سخن گفت. وی در جریان این مقاله می گوید: «برای منی که در دهه 70 در هند بزرگ شدم، رویایی آمریکا چیزی شبیه آنچه بود که در سریال دالاس قابل مشاهده بود. این سریال سرشناس از نمایش نماهای بزرگ، جذاب و هوس انگیز از سرزمینی آزاد، آسمان خراش های درخشان، ماشین های لوکس، کابوهای اهل کسب و کار، و بازیگران پرزرق و برق بود. در چهارچوب این سریال، هرآنچه از آمریکا نمایش داده می شد، جذاب و گیرا بود. همه در آن زمان عاشق این تصویر خیالی از آمریکا بودند. حتی سیاستمداران محلی که در روز بر علیه آمریکا سخن می گفتند، شب ها برای فرستادن فرزندانشان به کالج های این کشور برنامه ریزی می کردند. همه این تصورات از آمریکا در شرایطی ایجاد شده بود که آمریکای دهه 1970، با مشکلات زیادی نظیر تورم، رکود، پیامدهای ناشی از جنگ ویتنام، و بحران واترگیت، دست و پنجه نرم می کرد». زکریا در ادامه تاکید می کند: «وقتی چند سال بعد خودِ وی برای تحصیل به یکی از دانشگاه های آمریکا رفته، کاملا متوجه شده که واقعیت های آمریکا با آنچه در جریان سریال دالاس دیده، کاملا متفاوت هستند. زکریا حتی از تفاوت فاحشِ رویای آمریکایی با آنچه در واقعیت وجود دارد، ابراز شگفتی و شوکه شدن می کند».

با گذشت زمان و وقوع پاندمی ویروس کرونا، مساله افول رویای آمریکایی بار دیگر بر سر زبان ها افتاده است. بار دیگر تصویر آمریکا(آن هم تحت ریاست جمهوری فردی نظیر دونالد ترامپ) به مثابه کشوری آزاد، کارآمد، و سرشار از فرصت ها و متعهد به اصول و قوانین بین المللی، با چالش مواجه شده است. امری که تاثیر قابل توجهی بر قدرت جهانی آمریکا در عصرپساکرونا خواهد داشت و بدون تردید، موقعیت هژمونیکی که این کشور در عرصه بین المللی برای خود تعریف کرده را با خدشه مواجه می سازد. در ادامه به برخی بنیان های رویای آمریکایی که بر اثر وقوع بحران کرونا آسیب جدی دیده اند اشاره می شود.

بحران کرونا و نقض آزادی های بنیادین در آمریکا

رویای آمریکایی همواره به مساله آزادی های اساسی در زندگی بشر نظیر آزادی بیان و احترام به حقوق بشر تاکید داشته است. با این حال، بحران شیوع ویروس کرونا با نقض شدید این اصول همراه بوده است. به عنوان مثال، در شرایط کنونی ویدئوهای بسیاری در شبکه های اجتماعی از پنهانکاری مقام های دولت آمریکا در زمینه آمار واقعی تعداد مبتلایان و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا، توسط پرسنل پزشکی این کشور تهیه و بارگذاری شده است. حتی شمار زیادی از کارمندان نظام بهداشت و سلامت این کشور گفته اند مقام های ارشد در آمریکا آن ها را تهدید کرده اند اگر در زمینه بحران ویروس کرونا شفاف سازی کنند، با واکنش جدی نهادهای قانونی و حتی اخراج از کار مواجه خواهند شد.

مسائلی از این دست موجب شده اند که بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این گزاره تاکید کنند که اگر قرار نیست اصول و رویه های دموکراتیک، در دوره بحران در آمریکا، کارایی خود را نشان دهند، پس چه زمان باید از آن ها انتظار کارآمدی داشت.

ناکارآمدی ساز و کارهای سیاسی و دموکراتیک در آمریکا در بحبوحه شیوع ویروس کرونا در این کشور، آن هم تحت ریاست جمهوری فردی نظیر ترامپ که نشان داده خودرایی، از ویژگی های بارز دولت وی است، بیش از پیش تشدید شده است. موضوعی که آسیبی جدی به رویای آمریکایی در چشم افکار عمومی این کشور و جهان محسوب می شود.

بحران کرونا و مخدوش شدن چهره امن و ماورایی آمریکا

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نخستین روزهای اپیدمی ویروس کرونا و گسترش زمزمه ها در مورد شیوع کرونا در آمریکا گفت: ایالات متحده را هیچ خطری از جانب این ویروس تهدید نمی کند. وی حتی ویروس کرونا را با سرماخوردگی و آنفلوانزا مقایسه کرد و از مردم خواست در ذهن خود خطر ویروس کرونا را بزرگ نکنند. با این حال، به تدریج، ویروس کرونا به حدی در آمریکا شایع شد که هم اکنون در این کشور، حدودا 1 میلیون 700 هزار نفر به ویروس کرونا مبتلا شده اند و قریب به 100 هزار تن دیگر نیز بر اثر ابتلا به آن، جان خود را از دست داده اند. ایالات متحده آمریکا در شرایطی کنونی، در صدر کشورهایی است که بیشترین تلفات جانی را از بحران اپیدمی ویروس کرونا متحمل شده اند. درست در همین نقطه سوالی که مطرح می شود این است: آن همه صحبت و لفاظی از قدرت آمریکا و ارائه چهره ای ماورایی از امنیت این کشور، در برهه کنونی کجاست؟ چرا آمریکا در شرایط کنونی، آسیب پذیرترین کشور در مقابله با بحران کروناست؟ مجموع این سوال ها که متکی به واقعیت های میدانی آمریکا هستند، موجب شده اند تا تصویر آمریکا به عنوان کشوری که از امنیتِ ماورایی برخوردار است و کسی یا پدیده ای قائل به آسیب رساندن به آن نیست، عمیقا خدشه دار شود.

بحران کرونا و به چالش کشیده شدن رهبریِ جهانیِ آمریکا

رویای آمریکایی تا حد زیادی مبتنی بر این گزاره است که آمریکا به دلیل ویژگی های جذاب و گیرای خود، شایسته کسب موقعیت رهبری در جهان است. در حقیقت، رهبران آمریکایی با استفاده از پوششِ رویای آمریکایی(که جذاب است)، سعی داشته اند داعیه خود مبنی بر رهبری جهانی آمریکا را مشروعیت بخشند. این در حالی است که بحران اپیدمی ویروس کرونا، تا حد زیادی موقعیت رهبری جهانی آمریکا را به چالش کشیده است. به عنوان مثال، در حالی که رقیب جهانیِ آمریکا یعنی چین، در بحبوحه شیوع ویروس کرونا، بر میزان کمک های خود به سازمان بهداشت جهانی افزوده، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، بودجه این سازمان را به کل قطع کرد و آن را متهم به همدستی با چین و هم سویی با سیاست های پنهانکارانه این کشور کرده است. از طرفی، ضف بنیادین دولت آمریکا در مدیریت بحران کرونا در داخل این کشور(با توجه به آمار بالای تلفات کرونا در آن)، عملا تصویری بی کفایت از آن را در عرصه سیاست و افکار عمومی داخل این کشور ایجاد کرده و دیگر مجالی باقی نمی ماند که انتظار عملکرد درست و مناسبی از این کشور در عرصه بین المللی آن هم در موقعیت یک قدرت هژمونیک را از آن داشت. به طور کلی، عملکرد ضعیف دولت آمریکا در بحبوحه شیوع ویروس کرونا و عدمِ اقبال آن به همکاری های بین المللی جهت مقابله با پاندمی ویروس کرونا سبب شده تا بسیاری بحث موقعیت هژمونیک و رهبری این کشور در عرصه جهانی را منتفی بدانند و آمریکا را کشوری بدانند که خود جهت مقابله با بحران، نیاز به تزریق کارآمدی و کمک دارد.